نژاد های رنگی (Color canarie)
رنگ طبیعی و اولیه قناری (همانند انواع وحشی آن) سبز بوده است. اولین رنگ بوجود آمده از قناری های سبز وحشی در قرن ۱۷ رنگ زرد می باشد که حتی امروزه نیز بسیاری از مردم قناری را با رنگ زردش می شناسند و این رنگ محبوبیت خاصی در نزد عوام دارد. بلافاصله بعد از آن با جفت کردن قناری های زرد و در اثر موتاسیون در سال ۱۶۶۷ قناری سفید نیز در آلمان تولید شد. قناری سفید آلمانی دارای ژن غالب سفیدی و نوع انگلیسی آن که از سال ۱۹۱۲ بوجود آمد دارای ژن مغلوب است. قناری قرمز- نارنجی از حدود سال ۱۹۲۰ و با جفت کردن قناری با سهره سرخ بوجود آمده است. از سال ۱۹۵۰ رنگ کرم مات از امتزاج قناری نر قرمز-نارنجی با قناری ماده قرمز کم رنگ در کشور آلمان بوجود آمد. قناری مشکی نیز وجود دارد که کلیه شاهپر ها و پرهای دم او به رنگ قهوه ای تیره (متمایل به سیاه) بوده و فقط لبه های این پرها یک نوار باریک زرد متمایل به قهوه ای دارد. رنگ خاکستری تیره نیز از سال ۱۹۹۰ در کشور هلند بوجود آمده است. سایر رنگ های متفرقه نیز به تدریج بوجود آمده اند که از آن جمله میتوان از رنگ های سوخته و شتری و آهویی و لیمویی و پرتقالی و صورتی و زیتونی و آبی نام برد.
نژاد های با فرم بدنی خاص (type canaries)
لانکشایر(Lancashire) :
دارای جثه بزرگ بوده و طول آن به ۱۹ تا ۲۳ سانتی متر می رسد. ناحیه پشت سر آن صاف تر از نورویچی و یورکشایر است و دو نوع کاکل دار بدون کاکل دارد. تنها رنگ های خالص آن رنگ زرد و به ندرت سفید است. تصور می شود که برای اولین بار در ناحیه لانکشایر از نژاد هلندی بوجود آمده است و سر منشا سایر نژادهای درشت انگلیسی مثل یورکشایر می باشد.
یورکشایر (Yorkshire) :
جزء قناری های درشت می باشد و طو لش به ۱۷ الی ۱۹ سانتی متر می رسد برای اولین بار در سال ۱۸۷۰ از نژاد لانکشایر در انگلستان بلژیک و نروژ بوجود آمده است. سر آن گرد بوده و چشم ها در مرکز سر قرار داشته و پرهای بالای چشم حالت ابروی پهنی را ایجاد می کند. شانه های آن پهن و گرد است. از پشت سر تا انتهای دم در یک امتداد قرار می گیرد. پرهای آن کوتاه ابریشمی پر پشت و چسبیده به بدن است. این نژاد به خوبی جوجه هایش را پرورش می دهد و نیازی به قناری پرستار(حمال) ندارد ولی باید توجه داشت که به خاطر جثه درشتش باید قفس جفت گیری و لانه بزرگتری در اختیار او قرار داد. در تغذیه جوجه ها پرنده نر نسبت به پرنده ماده نقش مهمتری دارد و از اینرو می توان به پرنده ماده اجازه داد تا ۲الی۳ دوره تخمگذاری کند و مسئولیت ادامه پرورش جوجه ها را به جفت او واگذار کرد. اما باید در نظر داشت که به پرنده ماده ای که فقط یکسال دارد بیش از یک دوره اجازه تخمگذاری نداد.
نورویچی(Norwich) :
این نژاد متعلق به ناحیه نرویچ در شرق انگلستان بوده و جثه ای نسبتا درشت با طولی در حدود ۱۵تا۱۶ سانتی متر دارد ناحیه شانه ها سینه و پشت این پرنده گرد است و نوک آن کوتاه مستحکم مخروطی و دم او باریک و کوتاه می باشد. معمولا این پرنده با زاویه ۴۵ درجه نسبت به چوب زیر پایش می نشیند. پرهای بدن بلند بوده و اکثرا اطراف مخرج را میگیرد بدین جهت باید در زمان جفت گیری کوتاه شود. اصولا والدین خوبی نیستند و تخمهای آنها را زیر قناری دیگری(قناری رسمی )می گذارند جهت جفت گیری قفس آنهن باید حدود ۸۰تا۹۰ سانتی متر طول داشته باشد تا نتیجه بهتری به دست آید.
کاکلی(crest) :
از سال ۱۷۵۰ در انگلستان وجود داشته و بر روی سر او پرهایی به فرم چتری وجود دارد. البته نرویچ کاکل دار نیز وجود دارد که فرقش با این نژاد در اندازه و طول بدن است به طوری که نژاد کاکلی طول بدنش بلندتر از ۱۶ سانتی متر ولی نورویچ کوتاه تر از۱۶ سانتی متر است.
فری پاریسی(Parisian fril) :
این نژاد درشت ترین نوع قناری در حال حاضر می باشد که طولش به ۱۹الی۲۴ سانتی متر میرسد و در فرانسه بوجود آمده است ولی متاسقانه زمان و چگونگی ظهور این نژاد به درستی مشخص نیست اما به نظر می رسد که از قرن ۱۷ در پاریس وجود داشته است پرها به صورتجدای از بدن و به حالت سیخ شده می باشد و پاها با زاویه باز و تقریبا مستقیم قرار دارتد به علت جفت گیری های مداوم خویشاوندی عوارض نا بینائی در یک یا هر دو چشم و گاهی حالت ةب مروارید و به ندرت فلجی های مادر زادی در بین آنها دیده می شود. جهت پرورش جوجه ها به دو پرنده نر و ماده نیاز است و یا در غیر اینصورت از قناری پرستار(حمال) استفاده می شود. باید طول قفس آنها حداقل یک متر و ارتفاعش ۶۰سانتی متر باشد.
فری شمال هلند(Northern dutch frill) :
این نژاد در شمال فرانسه و هلند پا به عرصه وجود نهاده است. پرها با فاصله از بدن قرار می گیرند و جثه پرنده را بزرگتر نشان می دهند. دم او بلند و مستقیم می باشد و طول بدنش حدود ۱۷ تا ۱۸ سانتی متر است. حرکات او خیلی آهسته و با تعمق است. تفاوت آن با نژاد فری پاریسی در این است که نژاد اخیر دارای پرهای فری در ناحیه شکم می باشد ولی نژاد فری هلندی در ناحیه شکم پرهایی صاف دارد. پرهای ناحیه سر و گردن نیز صاف می باشند. بر خلاف سایر نژادهای فری قناری های این نژاد والدین خوبی هستند و جوجه هایشان را به خوبی پرورش می دهند. از این رو برای کسب مهارت افراد کم تجربه مناسب می باشند.
فری جنوب هلند(Southern dutch frill) :
برخی از صاحب نظران بر این عقیده اند که این نژاد از قناری فری پاریسی و قناری بلژیکی در حدود صد سال پیش بوجود آمده است. به هنگام ایستادن بر روی چوب پاها و پشت بدن به طور عمودی قرار گرفته و دم پرنده در امتداد پشت او بوده و به چوب زیر پایش می چسبد و سر و گردنش به طور افقی به طرف جلو قرار می گیرد و بدن به شکل عدد هفت لاتین (7) در می آید. به همین دلیل کوچکتر از نژاد فری شمال هلند به نظر می رسد ولی طول آن حدود ۱۶ الی ۱۷ سانتی متر است. گردن پرنده باریک و بلند و سر او کوچک و بیضی شکل است. این پرنده ها والدین خوبی نیستند و بهتر است بهتر است از قناری پرستار برای خوابیدن بر روی تخم ها و پرورش جوجه ها استفاده کرد.
فری سوئیسی(Swiss fill) :
از نظر ظاهری شبیه نژاد فنسی اسکاتلندی می باشد ولی طرز ایستادن کمانی شکلش شبیه نژاد جنوب هلندی است. حالت ایستادنش به طور خمیده است و پاهایش را عمود نگه می دارد. طول این قناری ۱۶ الی ۱۷ سانتی متر می باشد. سر پرنده کوچک و بیضی و گردن او باریک است.
فری میلانی(Milanese frill) :
این نژاد درشت فری با طولی برابر ۱۸ سانتی متر یا بیشتر در کشور ایتالیا به وجود آمده است. این پرنده به طور عمودی روی چوب می ایستد و سر و گردن و پشت و دمش همگی در یک راستا قرار می گیرند. کلیه پرهای بدن آن حالت فری دارند.
فری پادوآیی(Paduan fril) :
این نژاد فری نیز ایتالیایی بوده و در ناحیه پادوآ بوجود آمده و دو نوع کاکل دار و بدون کاکل دارد. به درشتی فری میلانی می باشد و طولش حداقل ۱۸ سانتی متر است ولی عمودتر می ایستد. تولید جوجه و پرورش این نژاد دشوار است و امتزاج بین نر و ماده کاکل دار باعث رسیدن ژن کشنده ای به جوجه ها میشود که آنها را از بین می برد. کاکل او تقریبا گرد بوده و روی چشم ها و منقار را میپوشاند.
جیبر ایتالیایی(Gibber italicus) :
نژاد فری کوچکی است که طول بدنش ۱۴ الی ۱۵ سانتی متر است و از نظر شکل کلی مشابه با نژاد فری جنوب هلند می باشد. این پرنده به هنگام ایستادن بر روی چوب شبیه عدد هفت لاتین (7 )میایستد و دم پشت او در یک امتداد و عمود بر چوب زیر پایش می باشد. پاهای این پرنده عریان و سرش کوچک و به طرف جلو است. پنجه های پای این قناری مانند عقاب بر روی چوب قرار می گیرد و از هم باز می ماند. پرورش این نژاد نسبتا مشکل بوده و والدین خوبی نیستند. به همین علت معمولا برای خوابیدن بر روی تخم ها و پرورش جوجه ها از قناری پرستار استفاده می کنند.
جیبوس(Giboso) :
از نظر ظاهری بسیار شبیه نژاد جیبر می باشد. منشا نژاد جی بوس کشور اسپانیا است. جثه نژاد جیبوس نسبت به جیبر بزرگ تر است و زاویه بین سر و گردن با کل بدن در نژاد جی بوس کوچکتر از جیبر است.قناری نژاد جی بوس با زاویه ای حدود ۶۰ درجه یعنی سر و گردن به طرف پایین روی چوب قرار میگیرد.
ملادو(Melado) :
علاوه بر نژاد جی بوس اخیرا نژاد جدیدی به نام ملادو به علاقه مندان قناری معرفی شده که از نظر شکل ظاهری مشابه با نژاد جیبوس می باشد. ولی از آن بزرگتر بوده و طول کل بدن آن به حدود ۲۱ سانتی متر می رسد. بطوریکه طول دم و شکم و پشت آن حدود ۱۵ سانتی متر و سر و گردنش حدود ۶ سانتی متر است.
هوسوی ژاپنی(Japanese hoso) :
از حدود ۵۰ سال قبل در ژاپن معرفی شده است و از امتزاج نژاد بژیکی با فنسی اسکاتلندی بوجود آمده است. تقریبا در رده قناری های نژاد بلژیکی و مونیخی قرار دارد و بطور قائم می ایستد ولی اندازه بدن او کوچک و طولش در حدود ۱۱ الی ۱۲ سانتی متر است. فرم کلی بدن بسیار لاغر و کشیده و گردن او دارای خمیدگی جزئی می باشد که حالت نیم هلالی ایجاد می کند. سر او گرد نوکش کوتاه و مخروطی و دمش باریک بلند و در انتها دو شاخه است.
بلژیکی(Belgian) :
بیش از ۲۰۰ سال است که این نژاد وجود دارد. از مشخصات اختصاصی آن حالت قوزکردگی دائمی پرنده است که حتی به هنگام بالا گرفتن سر نیز مشاهده می شود. طول او بین ۱۵ تا ۱۷ ساتی متر است. کلا یک قناری قلمی و باریک است که امتداد دم و پشت او بر هم عمود می باشند. سینه او نه خیلی گود و فرورفته و خیلی برآمده و گرد است. سر تا حدی صاف و شبیه مار می باشد.
مونیخی(Munich) :
از سال ۱۸۷۰ در آلمان وجود داشته و دارای پرهای فری بوده است. در زمان جنگ جهانی دوم به فرانسه برده شد و نژاد فری پاریسی و نژاد بلژیکی از آن مشتق شده اند. این نژاد از نظر جثه جزو قناری های درشت می باشد و حداقل طولش ۱۶ سانتی متر است. سر او کوچک و گردن شانه و دور سینه اش باریک می باشد. بال های او طویل و چسبیده به بدن است پاها و دم او نیز باریک و بلند می باشد و دمش را همواره عمود نگه می دارد.
برنی(Bernese) :
حدود ۸۰ سال قبل این نژاد در شهر برن کشور سوئیس از قناری رولر مشتق شده است. از لحاظ جثه و شکل ظاهری بسیار شبیه نژاد یورکشایر می باشد ولی تفاوت او در ناحیه گردنش است که به مراتب از نژاد یورکشایر نازکتر است و سرش نیز به گردی او نمی باشد. در ضمن نژاد برنی برخلاف یورکشایر بالهایش را به طور کامل به هم نمی چسباند.
رازا اسپانولا(Raza espanola) :
منشا آن کشور اسپانیا است و از سال ۱۹۴۸ وجود داشته ولی در سال ۱۹۵۶ به جامعه بین المللی معرفی شد. جثه او کوچک بوده و طولش به ۱۱ سانتی متر می رسد. استخوان بندی پنجه پای این نژاد بسیار ظریف و کوچک بوده و به همین جهت برای علامتگذاری آنها باید از حلقه پای کوچک (با قطری در حدود ۷/۲ میلی متر) استفاده کرد.
لیزارد(Lizard) :
در واقع از نظر شکل ظاهری مشایه با قناری های رنگی معمولی است ولی وجه تمایز آن رنگ آمیزی پر و بالش است که مانند فلس های روی هم خوابیده می باشد. در واقع به علت تیره بودن وسط پرها و روشن بودن حاشیه هریک از آنها مانند فلس به نظر می رسند. منشا اولیه به وجود آمدن او به درستی معلوم نیست ولی تصور می شود که برای اولین بار در انگلیس پرورش یافته و از سال ۱۹۴۵ انجمن پرورش دهندگان این نژاد در انگلستان تاسیس شده است. این نژاد مستعد ابتلاء به بیماری اسهال میباشند و از این رو باید در مصرف سبزیجات و میوه های تازه حد اعتدال را در نظر گرفت و جهت جلوگیری از کمبود های احتمالی از مولتی ویتامین استفاده کرد.
اسکات فنسی(Scotch fancy) :
این نژاد مربوط به ناحی گلاسکو کشور اسکاتلند بوده و بیش از ۱۵۰ سال است که شناسایی شده است. از نظر شکل کلی شبیه نژاد بلژیکی می باشد ولی تفاوتش در این است که به جای ایجاد دو محور عمودی بین دم با بدن در این نژاد سه قسمت سر و پشت بدن و دم همانند یک کمان در امتداد هم قرار می گیرند و طول بدن به حدود ۱۸-۱۷ سانتی متر می رسد. سر پرنده کوچک و صاف و دارای پرها و نوک کوتاه می باشد. به علت جفت گیری های خویشاوندی زیاد ناراحتی های روده ای و ضعف عمومی در این نژاد رایج است که باید مورد توجه قرار گیرد.
بوردر فنسی(Border fancy) :
علت این نامگذاری بدین جهت است که این نژاد برای اولین بار در ناحیه مرزی بین انگلستان و اسکاتلند پرورش یافته است. از نظر ظاهری مشابه با قناری های رنگی بوده و طول آن حدود ۱۴ سانتی متر است.
فایف فنسی(Fife fancy) :
شبیه نژاد بوردر فنسی است و از سال ۱۹۵۷ بوجود آمده است ولی از نظر جثه کوچکتر بوده و طولش به ۱۱ سانتی متر می رسد.
کولومبوس فنسی(Columbus fancy) :
برای اولین بار در آمریکا از نژاد بوردر فنسی در سال ۱۹۲۴ بوجود آمده و دارای کاکل می باشد.
فنسی ایرلندی(Irish Fancy) :
ازنظر ظاهری شباهت زیادی به نژاد رولر دارد و خواننده بسیار توانایی است و فرم سر آن کمی گردتر و بالهایش به بدن چسبیده تر است. دارای رنگ های مختلف نیز می باشد.
نژادهای مخلوط
پس از تکثیر و پرورش قناری ها از نظر آواز و رنگ و فرم بدن پرورش نژاد های مخلوط مد نظر قرار گرفت. در صورت جفت شدن پرنده ای از خانواده فینچ با قناری آن را امتزاج دو نوع مختلف می نامند. در شرایط طبیعی انواع مختلف پرنده تقریبا هرگز با هم جفت نمی شوند. نحوه زندگی و رفتار آنان متفاوت بوده و علاوه بر آن از هم نوعان به میزان کافی موجود می باشد. برعکس در شرایط قفس امتزاج دو نوع مختلف به خاطر کمی امکانات کار نادری نیست. در صورتی که قناری ماده ای را همراه با فینچ سبز یا سحره در منزل داشته و دسترسی به نر هم نژاد نداشته باشید آنها جفت گیری کرده و بچه دار خواهند شد. در این صورت نژادی مخلوط از قناری و فینچ های وحشی بوجود خواهد آمد. اما اغلب نوزادان نطفه نداشته و قادر به تکثیر مجدد نیستند. از جمله پرندگانی که با قناری خویشاوندی نزدیک دارند سرینوس یاسسک میباشد. نرهای چنین دورگه هایی دارای نطفه هستند. این امر به خویشاوندی نزدیک دو پرنده مرتبط می شود. اغلب فناری را برای تصحیح آواز و رنگ با سحره (Carduelis) جفت می کنند. قناری را می توان با سحره سبز (cardeulis cholris ) با فلامه (Acanthis flammea) با کانابینا ( Acathis canna bina) با اریترینوس آفریقایی (Carpodactus erythrinus) و انواع آمریکایی فینچ جفت نمود. اما جفت کردن و عادت دادن چنین پرنده هایی زمان و حوصله بیشتری نسبت به دو قناری لازم دارد. پرندگان وحشی ترسو و خجالتی بوده و به سختی به شرایط زندگی در پاسیو یا قفس کوچک خو می گیرند. خوراک آنان بایستی مخصوص بوده و روی هم رفته نگهداریشان مشکل تر است. اغلب نر پرندگان وحشی خشن تر از قناری های نر بوده و ماده را آزار می دهند. با وجود این ترکیب نر پرنده وحشی با ماده قناری بهتر از عکس آن است. ماده پرندگان وحشی سخت گیر و مشکل بوده و اغلب آنچه برای لانه به آنها عرضه میشود برایشان مناسب نمی باشد. تعداد پرندگان وحشی نزدیک به قناری نسبتا زیاد است. نوع موزامبیک (Serinus mozambicus) شباهت زیادی به قناری داشته و در آفریقای جنوبی به عنوان پرنده خانگی نگهداری می شود.